De fresco’s in de apsis van de Santa Maria di Ronzano
De Santa Maria di Ronzano is prachtig gelegen op een vlakte bij de rivier de Mavone, omringd door groene weiden en de imposante bergen van de Gran Sasso. De kerk hoorde bij een benedictijner kloostercomplex uit de twaalfde eeuw en lijkt in the middle of nowhere te staan. Des te groter de verrassing wanneer je de kerk binnengaat.
De goed bewaarde fresco's uit 1181 in de apsis zijn werkelijk adembenemend. Ze stellen scenes voor uit het Nieuwe Testament, die zó geordend zijn, dat ze het verlossende karakter van de komst van Jezus en de bemiddelende rol van Maria daarbij lijken te benadrukken.
Een venster in het midden als symbool voor het licht
In het onderste register in de apsis zien we van links naar rechts de Judaskus, de arrestatie van Christus, de geseling, de kruisiging in het midden (gedeeltelijk verdwenen, maar het is nog steeds mogelijk om de figuur van Longinus met de speer aan de linkerkant en de figuur van de andere soldaat met de azijnemmer te bewonderen), het verzoek aan Pilatus om het lichaam van Jezus, de begrafenis en de rouwende vrouwen.
In het middelste register zien we Maria die Elisabeth bezoekt, de geboorte van Jezus (met het kind dubbel vertegenwoordigd), de Drie Koningen/Epifanie (zwaar beschadigd), de vlucht naar Egypte en de kindermoord in Bethlehem.
In het bovenste register staan de twaalf apostelen met in het midden de Annunciatie: links van het venster de engel Gabriel en rechts Maria.
Boven de drie registers is de zegenende Christus in een mandorla. Een dergelijke voorstelling noemt men Christus als Pantocrator. Christus is omringd door vier vliegende engelen: in zijn linkerhand houdt hij een schijf vast waarop (waarschijnlijk) EGO SUM LUX MUNDI (Ik ben het Licht van de Wereld) is geschreven.
Het venster in het midden is zo de spil van de themalijnen:
verticaal: de Pantocrator – venster – Epifanie - kruisiging
horizontaal: Gabriel – venster – Maria.
Zo staat de geboorte van Christus rechtstreeks in verband met het offer van het kruis en de overwinning van de Pantocrator. Het venster vertegenwoordigt daarbij het Licht.
De Santa Maria di Ronzano is gelegen in de vallei van de Vomano, die eeuwenlang een belangrijke verbindingsweg is geweest tussen Rome en de plaatsen aan de kust: al in de Romeinse tijd liep hier de Via Caecilia, waarlangs men ook de nabijgelegen Vallei van de Mavone kon bereiken. Dat heeft in beide valleien belangrijke sporen achtergelaten in de vorm van dorpen en stadjes, met abdijen daar tussenin. Op www.valledelleabbazie.it worden auto- , fiets- en wandelroutes langs die abdijen beschreven. Deze foto komt van die website (de Santa Maria di Ronzano is B):
